Kast 5B: Natuurkunde
Kast 5B: Natuurkunde
In deze natuurkunde kast zien we bovenin de papegaaiduiker en de eekhoorn, opgezette dieren die in geen enkel klaslokaal ontbraken.
Maar ook de dieren op sterk water lieten niet veel aan de verbeelding over. De kies en wervel van de mammoet zijn gevonden tijdens het graven van de eerste grote zeesluis in 1960.
Je hebt vast nog wel herinneringen aan de Maagdenburger halve bollen. De meester pompte de lucht uit de bollen en met geen tien paarden kreeg je de bollen uit elkaar. Of de Bol en de ring van ’s Gravesande. Als de meester dat proefje deed, waarmee hij aantoonde dat stoffen bij verwarming uitzetten, keek je ademloos toe.
Veel van wat er in deze kast te zien is werd meestal gebruikt in de lessen op de middelbare scholen.
Meer weten?
Sterk water is een verouderde term, die werd gebruikt bij het conserveren van organismen door deze ondergedompeld in een vloeistof, het sterke water, te bewaren.
Neushoornkever, addertje achter het glas, gifangel van 10 armige inktvis, hagedis, hazelworm.
Een elektriseermachine is een apparaat waarin statische elektriciteit wordt opgewekt door middel van wrijving of influentie. Statische elektriciteit is bijvoorbeeld bliksem.
Magneetspoelen, ofwel elektromagneten zijn spoelen, waarbij koperdraad gewikkeld wordt rond een metalen kern, die magnetisch wordt als er een elektrische stroom door de draden gaat.
Hiermee kan uitgelegd worden hoe luchtdruk werkt in de prakrijk. De Proppenschieter werkt door lucht samen te persen. Dan ontstaat er druk in de proppenschieter en zo kunnen we schieten.
De vacuümpomp is een pomp, waarmee je een ruimte vacuüm kunt zuigen, bijvoorbeeld een glazen stolp of verpakking van etenswaren.
Wanneer je de Maagdenburger halve bollen tegen elkaar houdt en de lucht eruit pompt, krijg je de bollen met geen 10 paarden nog van elkaar af. In de praktijk wordt dit gebruikt om grote ramen op te pakken met een zuignap. Ook treinstellen worden zo aan elkaar gekoppeld.
Hier ziet u een buis met een zuiger. Door aan de zuiger te trekken ontstaat een vacuüm waardoor het water in de buis stroomt, omdat de luchtdruk buiten de buis groter is dan in de buis.
Wanneer je de buis met glazen bol in een emmer water zet en de bol verwarmt, wordt het water hierdoor uit de glazen pijp gedrukt, omdat warme lucht uitzet.
Andersom kan ook. Doe het glas vol met water en zet hem ondersteboven in een emmer. De buis zal slechts gedeeltelijk leeglopen omdat de druk binnen kleiner wordt dan de druk buiten het glas.
Tenslotte de waterpomp zoals we die vroeger gebruikten in de keuken : door de slinger op en neer te bewegen pompte men water uit de waterput.
Deze zijn afkomstig uit het voormalige station van Terneuzen. Door korter of langer of sneller op de knop te drukken werden er stroomstootjes (morsecodes) geproduceerd en door een kabel naar andere plaatsen gestuurd. Dit kon over de hele wereld. Aan de andere kant werden die stroomstootjes omgezet in geluid of beeld, op rolletjes papier en zo konden ze met elkaar communiceren.
De uitvinder heette meneer Morse, daar komt de naam dus vandaan. Werd gebruikt in de telegrafie en bij zendamateurs. Er staat een lijst met morsecodes.
Met de emmertjes van ’s Gravesande kon de opwaartse druk worden aangetoond.
Met de bol en ring kon worden aangetoond dat een massieve bol door verwarming uitzet en groter wordt. De bol past door de ring en na verwarming blijft hij op de ring liggen.